PARANIZI NASIL ÇEKERSİNİZ ?

Yazıyı Özge Nur Dilber’in sesinden dinlemek için videoyu çalıştırın…

Bu yazılarda bazen sizlere gözünüzün önündeki, yani hep gördüğünüz ancak fark etmediğiniz engelleri anlatarak göstermeye çalışıyorum. Bir bakıma “Hey, buraya bak, burada böyle bir sorun var” diye sizleri birazcık dürtüklüyorum. Çünkü en basit engellerin bile görmez ve farkında olmazsanız çözmek için hiçbir şey yapmazsınız. O yüzden insanlara bazen hafifçe dokunup “Buraya bak” demenizde fayda vardır.

İşte bugün size yine günlük hayatta gördüğünüz hatta kullandığınız, ancak kullanırken “Böyle olursa nasıl kullanırım?” diye düşünmediğiniz bir şeyi göstermek istiyorum. Ama sizden öncelikle gözlerinizi kapatmanızı ve cebinizde paranın bittiğini düşünmenizi istiyorum. Şimdi bazı arkadaşlar gülümseyerek bana takılmak için “Gözlerimizi kapatınca yazdıklarını nasıl okuyacağız, ayrıca bizim cebimizde zaten para yok ki,” diyecekler. Ben de bu arkadaşlara ” Biz boşuna mı bu yazıları sesli yayınlıyoruz? Gözlerinizi kapatın, dinleyin. İlla gözlerinizin açık olmasına ve bir şeyler okumanıza gerek yok,” derim.

Espri bir yana, empati oluşturmak istiyorum. Bunun için gözlerinizi kapatın. Cebinizde para olmadığını ve ATM’den para çekme işlemi yaptığınızı düşünün. Ancak para çekme işlemi yaparken gözlerinizin kapalı olduğunu, ATM’yi göremediğinizi hayal edin. Nasıl yaparsınız? Ya da şöyle diyeyim, hiçbir şey görmeden ATM’de tek başınıza bir işlem yapmanız mümkün olabilir mi?

ATM’den eski usul kartla işlem yapan arkadaşların birçoğu “Mümkün değil,” diyecek. Ancak Günümüz teknolojisini kullananlar, ‘Cep telefonuyla kare kod okutmak daha kolay olabilir,’ diye düşünebilirler.”  Evet, kişisel cep telefonuna görme yetersizliği olanlar için yazıyı sese dönüştüren veya tam tersi sesi yazıya dönüştüren programlar kurulup bu işlemler daha kolay hale getirile biliyor. Ancak bunlar da kare kod okuma işleminde yetersiz kalıyor. Bunları nereden mi biliyorum?

Geçenlerde görme yetersizliği olan bir arkadaşın sosyal medyada paylaştığı bir videoya denk geldim. Videoda arkadaş ATM’nin önüne gelmiş, cep telefonuyla her şeyi yapmış, ancak kare kodu okutmak için bayağı bir uğraştı. Sonunda denk geldi, cep telefonu ATM’deki kare kodu okudu ve ATM parayı verdi. Bu sahneyi izleyince aklıma “Bu işlemler acaba daha kolay bir hale getirilebilir mi?” sorusu takıldı. Çünkü banka işlerini zihinsel yeterliliği olan bir birey zorlanmadan tek başına yapabilmeli. Yani herhangi bir ATM’den parasını zorlanmadan çekip yatırabilmeli.

Şimdi bazıları “Aman Onur, ne gerek var, birisine söylesin o çeker yatırır,” diyecek ya da “Bu iş için vekalet versin, vasi atasın,” diyecekler. Arkadaşlar, bunların hepsi bir yol, ama bu yollar özellikle finans alanında, yani para işlerinde birçok risk içeriyor. Mesela siz kartınızı ve şifrenizi birine verip “Git paraları çek,” ya da “Git şu paraları yatır,” diyebilir misiniz? En yakınlarınıza belki dersiniz ancak içiniz rahat olur mu? Bence yani bu işleri ne kadar bireysel yaparsanız o kadar güvende olursunuz.

Şimdi teknolojiden birazcık anlayan, birazcık da yazılım bilgisi olan biri olarak konuyu incelediğimde, aslında günümüzde kullandığımız cihazları birazcık geliştirip değiştirirsek güvenliğimizden ödün vermeden bu sorunların kolayca üstesinden gelebiliriz. Örneğin, araştırırken gördüm; ATM’lerde para çekerken ve yatırırken “tak tuk” diye bir ses gelir. Biz para sayıyor deriz. Ancak o ses kullanıcıyı rahatlatmak için ATM’nin hoparlörlerinden geliyormuş.

Düşünsenize, günümüzdeki hiçbir makine “tak tuk” diye para saymaz. İşte bu ses yerine ATM sesli iletişim sağlayabilir ve birazcık yapay zekayı işin içine sokarsak ATM kullanıcıyı parmak izi, yüz tanıma veya ses tanıma gibi özelliklerle rahatlıkla tanır ve sesli olarak yönlendirme yapılabilir hale getirilebilir. Böylece de büyük bir sorun çözülmüş olur. Yani ayrıntılı düşünülürse daha birçok şey yapılabilir.

Biliyorum, “Ne gerek var? O söylediklerini nasıl yapacağız?” diyenler olabilir. Ama zaten biz günümüzde bu teknolojileri cep telefonlarımız başta olmak üzere her alanda kullanmaktayız. Amacımız engelsiz, güvenilir ve özgür bir dünyada yaşamaksa, niye bu ve buna benzer engelleri kaldırmak için bu teknolojilerden faydalanmayalım?

Yazan: Onur Ustaoğlu – Seslendiren: Özge Nur Dilber – Bolçi’nin Katkılarıyla Bolu Olay Gündem Gazetesi Konuşan yazılar…