Yazıyı Meryem Coşkunca’nın sesinden dinlemek için videoyu çalıştırın…
Yıllar önce bir sosyal medya platformunda Göz olmaya geldik isimli bir topluluk kurmuştuk. Kurucularından biri olduğum aynı zamanda yöneticilikte yaptığım yani arkadaşlarımla gece gündüz emek verdiğim bu topluluğun amacı ihtiyacı olana ders kitaplarını sesli hale getirmekti. Hiçbir derneğe ya da vakfa ya da başka bir yere bağlı olmadığı sadece gönüllülerden oluştuğu için çok kıymetliydi.
Ancak o zaman çıkan telif hakları yasası gönüllülerin kitap seslendirmesini engelledi. Şu anda bildiğim kadarıyla bir kitabı alıp sesli hale getirmek için ya bir derneğe ya da üniversiteye bağlı olmalısınız yoksa telif haklarına göre yaptığınız şey suç sayılıyor. Neyse o zamanlar Göz olmaya geldik topluluğunda çalışırken görme yetersizliği olan arkadaşlarımızı gözleme fırsatım olmuştu.
Hatta çoğu zaman “Onur sen ses kayıt dosyalarını gönderiyorsun ama biz indiğini anlamıyoruz” ne olur bilgisayara uzaktan bağlantı ile bağlan gönderdiğin kayıtları bizim bilgisayarımıza indir diyorlardı. Bende onlara elimden geldiğince yardımcı olmaya çalışıyordum. Şöyle unutamadığım bir anım da var. Beni tanıyanlar ve bu yazıları takip edenler bilir bilgisayar konusunda kendime çok güvenirim cevaplayamayacağım soru çözemeyeceğim sorun çok azdır.
Bir gün bir arkadaşımızın bilgisayarına uzaktan yardım programıyla bir şeyler kuruyordum. Görme yetersizliği olan arkadaşımız ben bu programları nasıl kurabilirim? dedi. Benim hiç hoşlanmadığım dijital sesli metin programlarıyla desem bir şey kurarken yüzdelik göstergeyi grafik olduğu için onlar okumaz. Göremediği için arkadaşta yapamaz. Her şeye cevabı olan ben, bu soru karşısında cevap bulamamıştım. Geçenler de internette dolaşırken gördüğüm yurtdışı kaynaklı bir haber bana o soruyu hatırlattı. İzin verirseniz kısaca paylaşmak istiyorum.
“Paris’te gerçekleşen ParisGamesWeek etkinliğinde Artha France isimli bir teknoloji organizasyonu, görme engelli insanların görüyormuş gibi hareket edebilmesine yarayan, çevrelerindeki şeylerin farkında olmalarını sağlayan bir cihaz geliştirdi. Fransız bir organizasyon tarafından geliştirilen bu teknoloji sayesinde görme engelli insanlar da artık oyun oynayabiliyorlar. Geliştirilen teknoloji şu an için sadece Trackmania oyunu ile uyumlu, ancak gelecekte çok daha güzel işler yapılabilir.
Artha France isimli teknoloji firması, bir kamera veya ekran gibi bir girdiden gelen bilgileri ciltteki duyulara ileten bir dokunsal geri bildirim kemeri geliştirdiler. Teknolojiyi test etmek için firma, sanal bir ortam kullanmak istedi. Test için en uygun sanal ortamın ise Trackmania oyunu olduğu kanısına vardılar. Sebebi ise Trackmania’nın basit bir oyun olmasının yanı sıra gerçek dünyadaki birçok zorluğu taklit etmesi. Böylelikle bu sistemi test eden görme engelli insanlar, hızlı tepkiler vererek cihazı kullanmaya daha çabuk alışıyor.”
Merak edenler ve bilmeyenler için yazayım. Trackmania oyunu basit bir araba yarışı oyunu olmakla beraber aslında burada bir çeşit simülasyon gibi kullanılıyor yani göremeyenler geliştirilen kemer sayesinde oyundaki yarış aracını kullana biliyorlarmış. Düşünsenize Paris’ten gelen bu haber çok güzel bir gelişme değil mi? yani bu teknoloji biraz daha geliştiğinde günlük yaşamada uygulanabilir. Bu sayede görme yetersizliği olanlar bilgisayar kullanırken yukarıda anlattığım sorunları yaşamaz. Hatta belki otomobil bile kullanabilirler.
Peki, burada herkese bir sorum olacak dünya engelleri aşmak için böyle projeler böyle araçlar geliştirirken biz ne yapıyoruz neleri tartışıyoruz? Akşam eve gidip haberleri izlerken bir düşünün! Ülkemizde bu konuda çok az şey yapıldığını göreceksiniz. Hatta bizzat yaşamış bir gönüllü olarak söylüyorum hakların korunması için çıkartılan yasalarla sadece gönüllülük üstüne olan çalışmaları bile engelliyoruz. Bence bu çok yanlış
Biliyorsunuz bende bir yazarım. Şahsen ben ve ekip arkadaşlarım gerek bırakmıyoruz yani bir kitap ve yazı yazınca sesli versiyonunu da hazırlıyoruz bununla birlikte eğer ihtiyaç olursa birilerinin kitabı seslendirmesine bir şey demem bu güzel bir şey umarım yetkililer bu açıdan bakıp ilgili yasayı tekrar gözden geçirirler. Güzel şeyleri cezalandırmak yerine insanları bu konularda güzel şeyler yapmaya teşvik etmeliyiz. Unutmayın çağımız teknoloji ve bilgi çağı eğer biz elimizdeki teknolojiyi ve bilgiyi engelleri aşmak için kullanırsak daha özgür bir ülkede daha mutlu insanların arasında yaşarız…
Yazan: Onur Ustaoğlu – Seslendiren: Meryem Coşkunca – Bolci’nin Katkılarıyla Bolu Olay Gündem Gazetesi Konuşan Yazılar…
Bir yanıt bırakın